ईकान्तिपुर डटकम

घरपायक भन्दै नेपालगन्ज मेडिकल कलेजको जागिर छोडेर कर्णाली प्रदेश अस्पताल सुर्खेत आएकी डा. अस्मिता भट्टराई घरनजिकको अस्पतालमा धेरै समय बस्न पाइनन् । हाजिर भएको दुई महिनामै प्रदेश सरकारले वैशाख २९ गते सुर्खेतको चिङ्गाड गाउँपालिकास्थित अवलचिङ प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा खटायो ।

कोरोना संकटको बेला चिङ्गाड क्षेत्रको स्वास्थ्य प्रमुखको जिम्मेवारी पाउनु २४ वर्षीया अस्मिताको लागि अवसर र चुनौती दुबै बनेको छ । ‘सुरुमा त यस्तो संकटको बेला यति ठूलो जिम्मेवारी कसरी सम्हाल्ने होला भन्ने चिन्ताले सताएको थियो,’ उनी भन्छिन्, ‘तर यही संकटले मलाई थप जिम्मेवार र पेशाप्रति परिपक्क बनाउँदै लगेको महसुस गरेकी छु ।’

उनी प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा हाजिर हुँदा गाउँपालिकाको क्वारेन्टाइनमा जिल्ला बाहिरबाट आएका ४ जना बसिरहेका थिए । तर, एक सातामै भारतबाट फर्किनेको लर्को लाग्न थाल्यो । जेठ महिनामा मात्र करिब एक हजार जना आए । ‘भारतबाट धेरै मान्छे आउनु भनेको कोरोना संक्रमणको जोखिम पनि बढ्नु हो, त्यसैले गाउँमा आएको पहिलो सातामै मैले आफूलाई जोखिममा परेको महसुस गरेकी थिएँं,’ उनले भनिन्, ‘तैपनि चुनौती सामना गरेर अघि बढ्नुको बिकल्प थिएन, अहिले त कोरोना संक्रमितको उपचारमै दिन बितिरहेका छन् ।’

जेठ २८ गते उनी आरडीटी परीक्षणको लागि रानीबास गएकी थिइन् । सुर्खेतका जनस्वास्थ्य सेवा कार्यालय प्रमुख चेतननिधि वाग्लेले फोन गरेर चिङ्गाडका १२ जनामा कोरोना पुष्टि भएको जानकारी दिए । उनीहरुको उपचार र व्यवस्थापन कसरी गर्ने भन्नेबारे सोच्दै थिइन्, उनको कानमा अर्को सूचना आइपुग्यो । संक्रमित १२ जनामध्ये दुईजना उनीसँगै रातदिन काम गर्ने सहकर्मी रहेछन् । ‘त्यसपछि त मलाई पनि कोरोना संक्रमण भएको शंका लाग्न थाल्यो,’ उनले भनिन्, ‘तैपनि मेरो पहिलो प्राथमिकता संक्रमितको उपचार र व्यवस्थापनमै रह्यो, गाउँपालिकाका जनप्रतिनिधि र सुरक्षाकर्मीसँग समन्वय गरेर त्यही साँझ आइसोलेसनमा राख्ने काम भयो ।’

सहकर्मीलाई कोरोना देखिएपछि उनले  आफ्नाे पीसीआर परीक्षणको लागि स्वाबको नमुना वीरेन्द्रनगरस्थित प्रयोगशालामा पठाइन् । रिपोर्ट नआउँदासम्म ओपीडीमा बिरामीको चेकजाँच गरिनन् । संक्रमित सहकर्मीसँग घुलमिल हुनुका साथै उनीहरुका परिवारका सदस्यको स्वास्थ्य परीक्षण गरेकोले थप शंका बढाएको थियो । त्यसैले पनि उनी ‘सेल्फ क्वारेन्टाइन’ मा बसिन् । ‘दुई दिनमा रिपोर्टि नेगेटिभ आएपछि ढुक्क भएर कोरोनाको रोकथाम र उपचारमा जुटेकी छु,’ उनले भनिन्, ‘अहिले त जीवनमा जे–जस्ता चुनौती आउँछन्, सामना गरेर अघि बढ्नुपर्छ भन्ने पाठ सिकाइ भएको छ ।’

अहिले चिङ्गाडमा डा. अस्मिताको प्रत्यक्ष निगरानीमा २० जना संक्रमित आइसोलेसनमा बसिरहेका छन् । तीमध्ये १२ जना प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रको आइसोलेसनमा छन् । उनले दुईजना संक्रमित स्वास्थ्यकर्मीलाई नै उक्त आइसोलेसनभित्र उपचारको व्यवस्थापन गर्ने जिम्मेवारी दिएकी छिन् । ‘उहाँहरु आफैंले भित्रको रेखदेख ‘हामी गर्छौं’ भनेपछि सहज पनि भएको छ,’ उनले भनिन्, ‘संक्रमित भएर पनि यस्तो आँट गरेपछि अरुको मनोबल पनि बढेको छ ।’

अस्मिताले नेपालगन्ज मेडिकल कलेजबाट कात्तिकमा एमबीबीएस सकेकी हुन् । कोरोनाको त्रासदीबीच एक वर्ष नपुग्दै स्वास्थ्य केन्द्र प्रमुख भएर फिल्डमा जाँदा सुरुमा त के गर्ने, कसो गर्ने भन्ने अन्योल थियो । तर, करिब डेढ महिनामै उनले चिङ्गाडको विश्वास जितेकी छिन् । ‘कोरोना संकटको बेला भूमिकाको हिसाबले स्वास्थ्यकर्मीहरु केन्द्रमा रहने भएकोले अलि पाको डाक्टर आइदिए हुन्थ्यो भन्ने लागेको थियो,’ चिङ्गाड गाउँपालिका अध्यक्ष देवबहादुर चन्दले भने, ‘तर उत्कृष्ट क्षमता देखाएर उहाँले हामीलाई ढुक्क बनाउनुभएको छ, गाउँमै कोरोना संक्रमितको उपचार पनि भइरहेको छ ।’

२४ वर्षीया अस्मिताका बुवा खगेन्द्र भट्टराई र आमा किरण वीरेन्द्रनगरमा बस्छन् । उनीहरुको मन भने छोरीसँगै अवलचिङमा हुन्छ । जागिरको सुरुवातमै छोरीले कोरोना संकटमा चिकित्सकको रुपमा उपचारका साथै गाउँपालिकामा स्वास्थ्य क्षेत्रको नेतृत्व गर्ने अवसर पाउनुलाई बुवा खगेन्द्र सुखद पक्ष ठान्छन् । तर, एउटा अभिभावकको भूमिकाले उनलाई छोरीको चिन्ता पनि उत्तिकै लाग्ने गर्छ । ‘भर्खरै पढाइ सकेर आएकी छोरीले यति ठूलो जिम्मेवारी कसरी सम्हालिरहेकी छिन् भनेर आफै चकित पर्ने गर्छु,’ उनले भने, ‘तैपनि हामीसँग आप्mनो ख्याल गरेर राम्ररी काम गर्नु भन्नुको बिकल्प छैन ।’

पछिल्लो समय स्वास्थ्यकर्मीलाई समेत कोरोना संक्रमण हुन थालेपछि स्वाभाविक रुपमा अस्मिताको परिवारलाई पनि चिन्तित तुल्याएको छ । तर, अस्मिता उच्च सावधानीका साथ अग्रपंक्तिमा कोरोना प्रतिकार्यमा खटिरहेकी छिन् । आइसोलेसन र क्वारेन्टाइनमा बसेका व्यक्तिका साथै प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा आउने बिरामी पनि उनीप्रति आशावादी छन् । ‘यही आशा र विश्वासले मलाई कोरोनासँग जुध्न प्रेरणा दिइरहेको छ,’ उनी भन्छिन्, ‘परिवारको चिन्तालाई मेरो आत्मविश्वासले जितेको छ ।’