
सुर्खेत। बराहताल गाउँपालिका– ८ की मनीसरा विक ३६ वर्षकी भइन् । बिगत १२ वर्षदेखि उनलाई मानसिक रोगको समस्या छ ।
आमा बुवाले उनलाई १८ वर्षको उमेरमा बिवाह गरिदिए । उनका ४ सन्तान मध्ये अहिले २ छोरा मात्र छन् । २ छोरीलाई गुमाएपछि मानसिक अवस्था बिग्रदै गयो । घरजहान र माइतीले झारफुक, धामी, झाँक्रि गरे । त्यसले कुनै फरक पारेन । छिमेकीको सहयोगमा वीरेन्द्रनगर ल्याइ ५ महिना जति औषधी खाइन् । औषधी खाँदासम्म अलि ठिक भएको महशुस गरिन् ।
आर्थिक अभावका कारण औषधीलाई निरन्तरता दिन नपाएपछि बिरामले झन् च्याप्यो । गाउँका सबैले हेलाहोचो गर्न थाले मानसिक समस्या भएका बेला जंगलमा हिँड्ने मनिसरालाई समाजले बौलाहा, पागल जस्ता उपनाम समेत दियो । केटाकेटी देख्नबित्तिकै ढुङ्गा मुढाले लखेट्थे । त्यसपछि कोही देखेपछि झम्टिन जान्थिन । त्यसैले उनलाई घरका मान्छेले ४ वर्षदेखि हात बाँधेर कोठाभित्र हुल्थे । खाना खाँदा र चर्पी जाँदा बाहेक उनका हातहरु बाँधिएकै हुन्थे ।
‘कतिबेला मेरो दिमागले काम गर्न छोड्छ, छोराछोरीको चिन्ता मान्छु, श्रीमान् छैनन,’ उनले भनिन्, ‘धामी झाँक्रि गर्यौं तर ठिक भएन अनि घरका मान्छेले दिनभर हात बाँधेर कोठाभित्र राख्थे ।’
श्रीमान् बितेको ४ महिनापछि मनिसरालाई माइती घरमा लगेर राखियो । माइतीघरमा पनि हात बाँधेरै राखेको थाहापाएपछि बराहताल गाउँपालिकाका अध्यक्षले मानव सेवा आश्रम सुर्खेतलाई खबर गरे । घरमैं बाँधेर राखिएको अवस्थामा भदौ १५ गते मानसेवाको टीम गएर उनलाई वीरेन्द्रनगरमा ल्यायो । उनका ९ र ११ वर्षीय छोराहरु मामाघरमैं बसेका छन् ।

मानवसेवा आश्रममा ल्याएदेखि उनलाई ठिक हुँदै गएको छ ।
मनीसराले समाजमा मानसिक रोगीहरुलाई गरिने व्यवहार नराम्रो भएको बताउँदै आफ्ना ४ वर्षसम्मका नमिठा अनुभव सुनाइन् । हात बाँधेर ४ वर्षदेखि कष्टकर जीवन बिताइरहेकी मनीसरा मानवसेवा आश्रममा खुसी छिन् । आफुहरु जस्तै दःख पाएका महिला, बालबालिका र जेष्ठ नागरिकहरुसँगै रमाएकी उनले यहाँबाट फर्किएर समाजमा केहि उदाहरणीय काम गर्ने सपना देखेकी छन् ।
गाउँघरमा मानसिक स्वास्थ्य सम्बन्धी ज्ञान नहुँदा समयमा उपचार नगरी धामी झाँक्रिको भर पर्ने हुँदा पनि मानसिक रोगका बिरामीहरुलाई समस्या पर्ने गरेको मानवसेवा आश्रम कर्णाली प्रदेशकी संयोजक सिर्जना ओली बताउँछिन् ।
‘गाउँमा मानसिक स्वास्थ्य सम्बन्धी ज्ञानको अभाव छ, कसैलाई त्यस्तो समस्या देखिएपछि अस्पतालको साटो धामी, झाँक्रि र झारफुकमा लाग्छन्,’ प्रदेश संयोजक ओलीले भनिन्, ‘हामीले त्यस्ता व्यक्तिहरुलाई आश्रममा ल्याएर नियमित औषधी उपचार गछौं त्यसपछि निको बनाएर घर पठाउछौं ।’

२०७५ माघ १८ गते स्थापना भएको मानव सेवा आश्रम सुर्खेतमा अहिले महिला, पुरुष, बालबालिका र जेष्ठ नागरिक गरी ४९ जना आश्रित छन् । संयोजक सिर्जना ओलीका अनुसार हालसम्म ८० जना भन्दा बढीलाई पारिवारिक मिलन गराइसकिएको छ । कर्णालीका विभिन्न जिल्लाका सडकबाट उद्धार गरेर ल्याइने गरेको उनले बताइन् । हाल मानवसेवा आश्रमका १५ जिल्लामा २१ शाखा रहेका छन् ।